دەقی وەڵام:

وەلام // زانایان دەلێن هیچی تێدا نییە و دروستە ئافرەت خۆی پێشکەش بکات بە پیاوێک خاوەن دین و ڕەوشت بێت ، وە شەرمیش نییە لەلای ئەو کەسانەی خاوەن ژیرن و تێ دەگەن ، بەلگە :

عن ثابت البناني قال : كنتُ عند أنس بن مالك وعنده ابنة له قال أنس : جاءت امرأة إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم تَعرض عليه نفسها ، قالت : يا رسول الله ألك بي حاجة ؟ فقالت بنت أنس : ما أقلَّ حياءها ، وا سوأتاه ، وا سوأتاه ، قال : هي خير منكِ ، رغبت في النبي صلى الله عليه وسلم فعرضتْ عليه نفسَها . رواه البخاري ( 4828 ) .

واتە : ثابت البناني دەلێت : من لە لای ئەنەسی کوڕی مالک بووم ، وە کچێکی ئەنەس لە لای بوو ، ئەنەس وتی : ئافرەتێک هاتە لای پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت بۆ ئەوەی نەفسی خۆی پێشکەش بە پێغەمبەر بکات ، ئافرەتەکە وتی : ئەی نێردراوی خوا ئایا تۆ هیچ پێویستیت بە من هەیە منت دەوێ ؟ کچی ئەنەس وتی : ئەمە شەرم و حەیای کەم بوو ، ئەمە کارێکی ناشرینە ، ئەمە کارێکی ناشرینە ، ئەنەس بە کچی خۆی وت : ئەو لە تۆ باشترە ، پێی باش و خۆش بووە شوو بە پێغەمبەر بکات وە نەفسی خۆی پێشکەشی کردووە .

" واسوٲتاە " الواو : للندب ، والسوءة : الفعلة القبیحة والفاضحة .

ئیمام بخاری ڕەحمەتی خوای لێ بێت بابێکی داناوە لە ژێر ناونیشانی (( باب " عرْض المرأة نفسَها على الرجل الصالح " ))

واتە : باس کردن ئەوە کە ئافرەت نەفسی خۆی پێشکەش بکات بۆ پیاوێکی باش .

لە موسوعة الفقهیة باس كراوە دەلێت : (( دروستە ئافرەت خۆی پێشکەش بە پیاو بکات باسی خۆی بکات بۆ ئەوی پیاو ئارەزووی بکەوێتە سەری و مارە بکات ، لەبەر باشی و چاکەی پیاو یان زانست و شەرەفی پیاو یان یان هەر سیفەتێک لە سیفەتەکانی دین ، ......... )) موسوعة الفقهیة ج۳۰ لاپەڕە ٥۰

بدر الدین العینی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( وتەی ئەنەس کاتێک بە کچەکەی خۆی دەلێت " ئەوە باشترە لە تۆ " بەلگەیە کە دروستە ئافرەت نەفسی خۆی پێشکەش بکات بە پیاو ، ......)) عمدة القارئ شرح صحیح البخاري ج۲۰ لاپەڕە ۱۱۳

زانایان دەلێن باشتریش وایە ئافرەت بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ بە باوک یان وەلی خۆی بلێت بۆ شوو کردن بە فلانە کەس یان بە کەسێکی تر بلێت بۆ ئەوەی فیتنە دروست نەبێت ، بەلگە هەروەک یەکێک لە کچەکانی شوعەیب بە باوکی وت : (( قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الأَمِينُ (۲٦) )) القصص ، واتە : یەکێک لە کچەکان وتی باوکە بە کرێی بگرە بۆ لەوەڕاندنی مەرەکان و خزمەت کردنیان ، بەڕاستی چاکترین ڕەنجبەر کە تۆ بەکرێی بگریت ، کە بەهێز و ئەمین و دەست پاکە ،

ابن کثیر دەلێت : باوکی کچەکە گوتی چۆن دەزانیت کە ئەو پیاوە ئەو دوو سیفەتەی تێدایە ؟

کچەکە وتی : چاوم لێ بوو ک بەتەنیا خۆی بەردی سەر بیرەکەی لابرد ، لەکاتێکا بە دە پیاو لانەئەچوو ، کاتێکیش چووم بە دوایا بۆ شارەزا کردنی ، لەکاتی گەڕانەوە پێش کەوتم بۆ شارەزایی ، کەچی وتی : لەپشت سەرمەوە وەرە ، هەر کاتێک ڕێگەکەم هەلە کرد ئاگادارم بکەوە ، سەرنجم دا چاوی بەرز نەدەکردەوەو تەماشای نەدەکردم .

بەلام دەبێت ئافرەت ئاگادار بێت تووشی داوی خۆشەویستی و فاحشە نەبێت ، وە سنور نەبەزێنێت و خۆی سووک بکات ، کە چەندین ئافرەت بەم شێوەیە تووشی خراپە بووینە .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ