پرسیار // ئایا دوعای کافر قبول دەبێت ؟ ئەگەر قبول بوو نیشانەی ئەوەیە خوای گەورە لێی ڕازییە و خۆشی دەوێت و دۆستی خوایە ؟
وەلام // زانایان دەلێن دوعا دوو جۆرمان هەیە :
جۆری یەکەم / دعاء العبادة : وەک نوێژ یان ڕۆژوو یان مال بەخشین یان هەر کردەوەیەکی تر ، ئەمەیان قبول نابێت .
جۆری دووەم / دعاء المسٲلة : دوعا کردن لەخوا بۆ دونیا یان قیامەت ، بۆ قیامەت چوونە بەهەشت قبول نابێت ، بەلام بۆ دونیا دوو وتە هەیە :
یەکەم // زۆربەی زانایان دەلێن دوعای کافر قبول دەبێت بەلام بۆ دونیا نەک بۆ قیامەت ، واتە دوعای چوونە بەهەشت و ڕزگار بوون لە سزا قبول نابێت، بەلگە :
(ٲ) خوای گەورە دوعای شەیتانی قبول کردووە : (( قال رب فٲنظرنی الی یوم یبعثون )) واتە : خوایە بمهێلەوە هەتا ڕۆژی دوای ڕۆژی زیندوو بوونەوە .
کەواتە ئەگەر دوعای شەیتان قبول بێت کە ئیمامی کافرەکان ، کافر لەپێشترن دوعایان قبول بێت .
(ب) چەند ئایەت هاتوون لە قورئان موشریکەکان لە ناو دەریا دوعایان تەنها لەخوا دەکرد کاتێک ڕزگار دەکران لەو نەخۆشییانە ، دوعایان قبول دەبوو پاشان دەگەڕانەوە بۆ سەر شیرک .
(ج) خوای گەورە دەفەرمووێت : (( ٲمن یجیب المضطر ٳذا دعاه.....)) [ النمل : ٦٢ ] ، واتە: کێیە وەلامی دوعای لێ قەوماو ئەو کەسانە دەداتەوە کە تووشی ناخۆشی بوون.
(د) پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( اتَّقُوا دَعْوَةَ الْمَظْلُومِ وَإِنْ كَانَ كَافِرًا فَإِنَّهُ لَيْسَ دُونَهَا حِجَابٌ )) أخرجە احمد (١٢١٤٠) ، و حسنە الالبانی ، واتە : خۆتان لە دوعای زولم لێکراو بپارێزن ئەگەر کافریش بێت
ئەمە بەلگەیە و ڕوون و ئاشکرایە کە کافر دوعا قبول دەبێت .
دووەم // هەندێک زانا دەلێن دوعای کافر بە هیچ شێوەیەک قبول نابێت ، کە ئەمە وتەی ابن عاشورە ، .... ھتد ، بەلگە :
(ٲ) خوای گەورە دەفەرمووێت : (( وما دعاء الکافرین ٳلا فی ضلال )) [ الرعد : ١٤ ] .
واتە: دوعای کافر هیچ نییە ئیلا گومڕای نەبێت و لەناو گومڕایدان ، دوعای قبول نابێت، دەلێین بەلام لێرە مەبەست پێی دوعای عیبادەتە.
(ب) دوعای موسلمان قبول نابێت ئەگەر حەرامی خواردبێت ، ئەی چۆن هی کافر قبول دەبێت کە کوفری کردووە و وە حەڕامیشی خواردووە .
وە دەلێن دوعای شەیتان قبول نەبووە بەلکو خوای گەورە قەدەری نووسیبوو کە شەیتان هەر دەمێنێتەوە ، جا دوعای بکردبا یان نەکردبا هەر دەماوە تا ڕۆژی دوای ، وە بۆ کافریش هەمان شێوە دەلێن فەرموودەی باسی خۆپاراستن دەکات لە دوعای زولم لێکراو ((ولو کان کافرا)) ئەم فەرموودەیە لاوازە .
وتەی ڕاست وتەی زۆربەی زانایانە کە کافر دوعای قبول دەبێت .
ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( دروستکراوەکان ھەموو داوا لە خوا دەکەن ئیماندار و کافر ، خوای گەورە وەلامی دوعای کافر دەداتەوە وە کافر داوای رزق و ڕۆزی لە خوا دەکات خوای گەورە پێی دەدات ، ........ )) "مجموع الفتاوى" (1/206) .
ھەروەھا دەفەرمووێت : (( وەلام دانەوەی دوعای دوعاکاران گشتییە خوای گەورە وەلامی دوعای لێ قەوماو دەداتەوە وە زولم لێکراو ئەگەر کافریش بێت . )) "مجموع الفتاوى" (1/223) .
ئەوەی گرینگ بێت ئەوەیە کە دوعای هەرکەسێک لە دونیا یەکسەر قبول بێت نیشانەی ئەوە نییە کە ئەو کەسە باشە و ڕێگای ڕاستە، بەلکو دەبێت تەماشای بیرو باوەرو کردەوەی بکەی ، کە چەند موسلمان گومرا بوونە لەبەر قبول بوونی دوعا دەلێت ئەوە نەبوو دوعای قبول بوو ؟!
ابن قیم ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( هەرکەسێک دوعای قبول بێت نیشانەی ئەوە نییە خوای گەورە لێی ڕازییە وخۆشی دەوێت ، چونکە خوای گەورە دوعای مرۆڤی باش و خراپ و موسلمان و کافر قبول دەکات . )) "إغاثة اللهفان" (1/13)
ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ھەر کەسێک خوای گەورە رزقی پێی دا و بە خۆشی ژیاندی یان سەری خست بە دوعا قبول بوون یان بێ دوعا سەری خست مانای وا نییە کە خوای گەورە خۆشی دەوێت و پشگیری دەکات ، بەلکو خوای گەورە ڕزق و ڕۆزی دەدات بە ئیماندار و کافر و باش و خراپ ، دوعایان قبوول دەکات و ئەوەیان پێ دەدات کە داوای دەکەن بۆ دونیا ، بەلام لە ئاخیرەت ھیچ پاداشت بۆیان نییە . )) "اقتضاء الصراط المستقيم" ص89
لەوانەیە یەکێک بلێت بۆچی خوای گەورە دوعای کافر قبول دەکات کە تووشی شیرک بووە وە حەڕامیش دەخوات ، بەلام هی موسلمان قبول ناکات چونکە تەنها حەرامی خواردووە ؟
وەلام / زانایان دەلێین خوای گەورە دۆستی ئیماندارانە و ئیمانداری خۆشی دەوێت ، بۆیە نایەوێت موسلمان حەڕام بخوات دوعای قبول ناکات هەتا بگەڕێتەوە ، بەلام کافر بە پێچەوانەوە دوعای قبول دەکات کەچی کوفری کردووە و حەڕامیش دەخوات بۆئەوەی زیاتر ڕایبکێشیت هەستی پێی نەکات و سزای تووندتر بێت .
زانایان دەلێن قبول نەبوونی دوعا یەکسەر مەرج نییە دوعاکە قبول نەبوو بێت ، چونکە دوعای موسلمان یان یەکسەر قبول دەبێت یان بەبەر بەلایەک دەکەوێت واتە بەلای پێ لادەچێت بەسەبەب دوعا یان بۆ قیامەت سوودی لێ دەبینێت .
پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : ( مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَدْعُو بِدَعْوَةٍ لَيْسَ فِيهَا إِثْمٌ وَلَا قَطِيعَةُ رَحِمٍ إِلَّا أَعْطَاهُ اللَّهُ بِهَا إِحْدَى ثَلَاثٍ : إِمَّا أَنْ تُعَجَّلَ لَهُ دَعْوَتُهُ ، وَإِمَّا أَنْ يَدَّخِرَهَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ ، وَإِمَّا أَنْ يَصْرِفَ عَنْهُ مِنْ السُّوءِ مِثْلَهَا ) أخرجه أحمد (10749) وصححه الألباني في " مشكاة المصابيح " (2199) .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ