پرسیار // ئایا کاتی زیکری نووستن کەی دەست پێ دەکات ؟
وەلام // کاتی زیکری نووستن دەست پێ دەکات لە کاتی خۆ ڕاکشان " درێژ کردن " بۆ نووستن ، چەند فەرموودە هاتوون ڕوون و ئاشکران کە پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت کاتێک دەچووە ناو جێگا بۆ نووستن زیکری دەکرد ، فەرموودە هاتوون هەندێک زیکری معلق کردووە بە شەو ، ئەو زیکرانەی معلق کراینە بەشەو دەلێن دروستە دوای نوێژی عیشا بکەیت بەلکو هەندێک دەلێن دروستە دوای مغریبیش بکەیت ، چونکە شەو دوای خۆرئاوا بوون دەست پێ دەکات ، بەلام هەندێک دەلێن ئەو فەرموودانەی هاتوون کە زیکری معلق کردووە بەشەو باشتر وایە وەک زیکری تری شەو لە کاتی ڕاکشان بۆ نووستن بکەیت .
بەلام زیکری نووستن تایبەتە بە نووستنی شەو یان دەتوانی لە کاتی نووستنی ڕۆژیش دا بکەیت ، جیاوازی هەیە لە نێوان زانایان :
یەکەم : هەندێک زانا دەلێن دەتوانیت لەڕۆژیش دا بکەیت ، کە ئەمە وتەی ابن عثیمینه ، بەلگە :
(۱) هیچ بەلگەی ڕوون و ئاشکرا نەهاتوون کە زیکری نووستن تایبەتە بە نووستنی شەو .
ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ئەوەی بۆ من دیار بێت ئەوەیە کە ئەو فەرموودانەی باسی زیکری نووستن دەکەن باسی نووستنی شەوە ، بەلام هیچی تێدا نییە ئەگەر بکەیت لە کاتی نووستنی ڕۆژیش دا ، چونکە زیکرن ، هیچ بەلگە ڕوون و ئاشکرا نەهاتوون کە پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت ئەم زیکرانەی نەوتووە ئیلا لەشەودا نەبێت )) لقاء باب المفتوح .
دووەم : هەندێک زانا دەلێن زیکری نووستن تایبەتە بە نووستنی شەو ، ناتوانیت لە کاتی نووستی ڕۆژدا بکەیت ، کە ئەمە وتەی صالح الفوزان ، بەلگە :
(۱) ئەو فەرموودانەی هاتوون باسی زیکری نووستنە لە شەودا ، هیچ بەلگە نەهاتوون کە لە ڕۆژدا پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت ئەم زیکرانەی کردبێت .
سێیەم : هەندێک زانا دەلێن هەندێک زیکر تایبەتن بە نووستنی شەو ، وە هەندێک زیکر تایبەت نین بە شەو ، کە ئەمە وتەی ابن بازە ، بەلگە :
(۱) هەندێک فەرموودە هاتوون دەلێن کاتێک دەچووە ناو جێگا یان ویستبا بخەوێت ، ئەمانە بەلگەن کە دەتوانی لە کاتی خەوتنی ڕۆژیشدا بکەیت ، چونکە نووستن هەر نووستنە چ هی ڕۆژ بێت یان شەو ، وە هەندێک فەرموودە هاتوون زیکری معلق کردووە بەشەو ئەمانە لەشەودا دەکرێن .
ابن باز ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ئەوەی دیار بێت زیکری نووستن یەکجار ( واتە جاری یەکەم ) بکەیت بەسە ، ئەگەر لەخەو هەستای بۆ میز کرد یان ئاو خواردنەوە جارێکی بلێیتەوە هیچی تێدا نییە ( واتە دروستە ) ، بەلام ئەو فەرموودانەی هاتوون باسی زیکر و دوعای نووستن دەکەن باسی یەکەم نووستنە ، هەروەها ئەو فەرموودانەی زیکر تایبەت کردووە بە نووستنی شەو ئەوە لەشەودا دەکرێن ، وە ئەوانەی هاتوون تایبەتی نەکراون بە نووستنی شەو ئەوانە گشتین دەتوانیت لەکاتی هەر نووستنێکدا بکەیت ،....)) فتوی نور علی الدرب
نموونە : پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( من قرٲ الایتین من اخر سورة البقرة فی لیلة كفتاه )) رواە البخاری ، مسلم ، واتە : هەر کەسێک دوو ئایەتی کۆتای سورەت بقرە بخوێنێت بەسە بۆی .
(( کفتاە )) چەند وتە هەیە بۆ ئەم زیکرە :
(ٲ) هەندێک زانا دەلێن بەسە بۆی واتە ئەگەر تەنها ئەم زیکرە بکات هی شەو بەسە بۆی لەبەر گەورەی پاداشتی ئەم زیکرە .
(ب) هەندێک زانا دەلێن بەسە بۆی واتە ئەگەر شەو نوێژیش نەکات بەسە بۆی لەبەر گەورەی پاداشتی ئەم زیکرە .
(ج ) هەندێک زانا دەلێن بەسە بۆی واتە بەسە بۆی لە شەڕ و ئافاتی ئەم شەوە کە پارێزراو دەبێت .
لەم فەرموودەیە دەلێت : (( فی لیلة )) ئەمە ڕوونە کە تایبەتە بە شەو .
خوێندنەوەی سورەت الاخلاص ، الفلق ، الناس ، عائشە خوا لێی ڕازی بێت دەفەرموویت : (( وکان یفعل ذالك كل لیلة )) واتە : پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت ئەمەی دەکرد هەموو شەوێک ، ئەم فەرموودەیە ڕوون و ئاشکرایە کە ئەم زیکرە تایبەتە بەشەو .
فەرموودەی ابو هریرە دەفەرمووێت : کان ٳذا ٲوی ٳلی فراشه قال : (( اللهم رب السموات ، ورب الارض ، ورب العرش العظیم ......)) مسلم ، واتە : کاتێک دەچووە ناو جێگا دەیفەرموو : (( ...)) ، لەم فەرموودەیە تایبەتی نەکردووە بە شەو .
فەرموودەی حذیفة دەفەرمووێت : کان رسول اللە صلی الله علیه وسلم ٳذا ٲراد ٲن ینام قال : (( باسمك اللهم ٲموت و ٲحیا )) رواە البخاری ، مسلم ، واتە : پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت ئەگەر ویستی لێ بوایا بخەوێت دەیووت : (( .....)) .
وتەی ڕاست وتەی سێیەمە ، واللە اعلم .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ