دەقی وەڵام:

وەڵام: زانایان دەڵێن ھەر کەسێک لەناو نوێژ دەست نوێژی بشکێت، واجبە لەسەری واز لەنوێژ بھێنێت و دەست نوێژ بگرێتەوە و نوێژ بکاتەوە، بەڵگە:

پێغەمبەر (ﷺ) دەفەرمووێت: (لَا يَقْبَلُ اللَّهُ صَلَاةَ أَحَدِكُمْ إِذَا أَحْدَثَ حَتَّى يَتَوَضَّأَ). رواه البخاري (٦٤٤٠) ومسلم (٣٣٠).

زانایان دەڵێن ھەر کەسێک لەناو نوێژ دەست نوێژی بشکێت ئەم دوو حالەتەیە:

حالەتی یەکەم: کەسێک دەستی بە نوێژ کرد، لە سەرەتای نوێژ یان ناوەڕاستی نوێژ دەست نوێژی شکا، لەم حالەتە دەبێ واز لە نوێژ بھێنێت و دەست نوێژ بگرێتەوە و نوێژ بکاتەوە لەگەڵ ئیمام.

نابێت شەرم بکات چونکە ئەم شتانە بەسەر ھەموو کەسێکدا دێت، وە جاری وا ھەیە کەسەکە لەبیری کردووە دەست نوێژ بگرێت، لەناو نوێژ بیری دەکەوێتەوە کە دەست نوێژی نەگرتووە، ئەگەر شەرم بکات بڵێت خەڵک وا گومان دەبات ئەم کەسە ھەوای لێ دەرچووە لەبەر ئەوە وازی لە نوێژ ھێناوە، لەم حالەتە با دەستی لەسەر لووتی دابنێت بۆ ئەوەی خەڵک وا تێبگات خوێن لە لووتی دەردەچێت.

ئەگەر یەکێک بڵێت: ئەگەر دەست لەسەر لووت دابنێت خراپترە، چونکە خەڵک وا تێدەگات ئەمە تووشی ھەوا بەربوون بووە و ھەست بە بۆن دەکات بۆیە دەستی لەسەر لووتی داناوە، لەم حالەتە دەڵێین: زۆرینەی خەڵک وا تێدەگات ئەوەی تووشی ھەوا بەربوون دەبێت خۆی کەشف ناکات و خۆی دەشارێتەوە، کەواتە دوورە ئەم گومانە ببردرێت، بەڵکو زۆرینەی خەڵک گومانیان بۆ ئەوە دەچێت تووش خوێن بەربوونی لووت بووە.

حالەتی دووەم: کەسێک دەستی بە نوێژ کرد، لەکۆتایی نوێژ دەست نوێژی شکا، لەم حالەتە ئەگەر بزانێت ناگات بە نوێژ لەگەڵ ئیمام یان دەبێتە بارگرانی لەبەر تێپەڕ بوون بە نێو ڕیزەکانی نوێژ، دەتوانێ چاوەڕێ بکات تا ئیمام سەلام دەداتەوە.

ئەگەر یەکێک بڵێت: شەرم دەکەم واز لەنوێژ بھێنم من لەناو ڕیزم و خەڵک سەیرم دەکات؟ ئێمە دەڵێین:

یەکەم: شەرم نییە لەسەر ئەم شتانە، چونکە ئەم شتانە بەسەر ھەموو کەسێکدا دێت.

دووەم: ئەگەر لەمە ترسای دەستت لەسەر لووتت دابنێ، ئەمە فێلێکی ڕێگەپێدراوە، ھەتا ئەگەر خەڵکیش بت بینێ دەڵێن ئەم پیاوە خوێنی لە لووتی بەربووە، وە خوێن لە لووت ھاتن بەسەر ھەموو کەسێکدا دێت و شەرمی تێدا نییە، ئەوەی گرینگ بێت بەردەوام نەبێت لە نوێژ کرد). فتح ذي الجلال والإكرام (٢/٢٥٩-٢٦٠).