دەقی وەڵام:

وەلام // زانایان دەلێن کەسێک بمرێت میراتگرەکانی خێزان و خوشک و برا بێت بەم شێوە میرات دابەش دەکرێت :

یەکەم // خێزانی مردووە ئەگەر مناڵی نەبێت لە چوار بەشی میرات یەک بەش دەبات ، کەواتە لەو بڕە پارەیەی کە میراتە ١١٠٠$ ، خێزانی مردوو ٢٧٥$ میرات وەردەگرێت .

دووەم // خوشک و برای مردوو دوو حالەتن :

حالەتی یەکەم // ئەگەر خوشک و برای مردوو خوشک و برای ڕاستەقینە بن یان زڕ بەلام لە باوک " واتە باوکیان یەکە و دایکیان جیاوازە " ، ئەوا ئەو میراتەی ماوەتەوە ھەمووی دابەش دەکرێت لە نێوان خوشک و برا ، بەلام کچ نیوەی کوڕ وەردەگرێت واتە کوڕ دوو ئەوەندەی کچ وەردەگرێت ، بەلگە :

خوای گەورە دەفەرمووێت : (( وَإِنْ كَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ) النساء/ 176 .

واتە : خۆ ئەگەر چەند خوشک و چەند برایەک لەپاش مردووەکە بە جێمان و ھیچ منداڵیشی نەبوو ، ئەوا نێرینە دوو ئەوەندەی میراتی بەر دەکەوێ .

کەواتە ئەو میراتە ١١٠٠$ بوو ، خێزانی مردوو ٢٧٥$ وەرگرت ، وە ئەوەی ماوەتەوە ٨٢٥$ .

ھەر برایەک ١١٧.٨٥$ بە میرات وەردەگرێت ، وە ھەر خوشکێک ٥٨.٩٢$ بەمیرات وەردەگرێت .

حالەتی دووەم // ئەگەر خوشک و برا ھی زڕ بێت لە دایک " واتە دایکیان یەکە و باوکیان جیاوازە " ئەمەیان لە سێ بەشی میرات یەک بەش دەبەن ، وە ئەو بەشە لە نێوان خوشک و برا دابەش دەکرێت بە یەکسانی " نەک کوڕ دوو ئەوەندەی کچ وەربگرێت " بەلگە :

خوای گەورە دەفەرمووێت : (( وَإِنْ كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ فَإِنْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ فَهُمْ شُرَكَاءُ فِي الثُّلُثِ ) النساء / 12 .

لەم حالەتە ئەو میراتەی دەمێنێتەوە بۆ نزیکترین کەسی مردووە ، لەبەر وتەی پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( أَلْحِقُوا الْفَرَائِضَ بِأَهْلِهَا ، فَمَا بَقِي فَهْوَ لأَوْلَى رَجُلٍ ذَكَرٍ )) رواه البخاري (6732) ، ومسلم (1615) .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ