پرسیار // حوکمی ئەو کەسە چییە کە میراتی خوشکی خۆی دەخوات یان کەسێک میرات نادات بە ئافرەت ؟
وەلام // گومانی تێدا نییە ئەوەی میرات نادات بە کچ یان میراتیانی خواردووە ئەوا حەڕامی خواردووە و سنورەکانی خوای گەورەی بەزاندووە .
خوای گەورە پاش ئەوەی باسی میرات دەکات دەفەرمووێت : (( تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ * وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَاراً خَالِداً فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ )) [النساء/13-14].
واتە : ئەم یاسای میراتە کە بۆتان باس کرا سنوروکانی خوان ، دەبێت ئێوەش بە باشی ئاگاتان لێ بێت ، ھەر کەسێک گوێڕایەلی خوا و پێغەمبەر بکات خوا دەیخاتە ناو چەند باخ و باخاتێکەوە کە ئاو و ڕووبار بە ژێریاندا دەڕوات و وە بە ھەتا ھەتایش تێیاندا ئەمێننەوە و ئەوەش سەرکەوتنی گەورە و مەزنە ، وە ھەر کەسێک لە فەرمانی خوا و پەیامبەرەکەی دەرچێ و بە گوێیان نەکات و سنوری خواش ببەزێنێت ئەیخاتە ناو ئاگرێکەوە بەھەمیشەی تێیدا دەمێنێتەوە و وە سزایەکی ڕیسواکەریشی بۆی ھەیە .
بەداخەوە ئێمە لە کۆمەلگەیەک دا دەژین پابەند بە دین کە ھەر پێنج نوێژی لە مزگەوتە میرات نادات بە کچ ، بەلکو لەوە گەورەتر ماموستاییە وانەی ئایینی بە قوتابی دەدات بە شانازییەوە دەلێت میرات نادەم بە کچ ، موسلمانی پابەند بەدین لە ڕووکەش دا زۆرن بەلام موسلمانی ڕاستەقینە کەمن کە لە ڕووکەش و ناوەوە تەسلیم بن بۆ خوای گەورە ، بە جۆرێک وای لێ ھاتووە نوێژ نەکەر یان بێ دینێک گالتە بەم جۆرە موسلمانانە دەکات و دەلێن ئەمەش ئیسلام لە موسلمان دا .
ئافرەت وای لێ ھاتووە ناچارە میرات دەدات بە برای یان کەسێکی تری نێرینە بۆ ئەوەی فیتنە دروست نەبێت ، وە زۆر خەلک ھەن پابەندن بەدین و ئامۆژگاری خەلک دەکەن بۆ میرات و نەخواردنی حەقی میراتگر ، بەلام کاتێک نۆرەیان ھات و کاتی میرات دابەش کردنی ئەوانیش ھات لە خەلکی نەزان خراپتر دەکەن .
میرات نەدان بە ئافرەت ئەم دوو حالەتەیە :
حالەتی یەکەم // ھەر کەسێک میرات بە ئافرەت نەدات و بلێت ھیچی بۆی نییە و ئینکاری حوکمی خوا بکات ، ئەوە تووشی کوفر بووە پەنا بە خوا .
حالەتی دووەم // ھەر کەسێک میرات بە ئافرەت نەدات و بزانێت ھەلەیە و حوکمی خوا ڕاستە بەلام شوێن ھەواو ئارەزووی خۆی کەوتووە ، ئەمەیان تووشی تاوانێکی گەورە بووە کە سنوری بەزاندووە ، چونکە خوای گەورە گوێڕایەلی نەکردنی ئەم میراتە بە سنور بەزاندن وەسفی کردووە .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ