دەقی وەڵام:

وەڵام: زانایان دەلێن ئەسڵ وایە نابێت زەکات بدەیت بە دایک و باوک و باپیر و داپیر بەرەو سەرەوە، هەروەها نابێت بدەیت بە مناڵەکان و مناڵی مناڵەکانت بەرەو خوارەوە، چونکە مەسرەف کردنیان واجبە لەسەر تۆ، ئەگەر زەکاتی پێ بدەیت ئەوا زەکات شوێنی مەسرەف کردنی گرتۆتەوە.

زانایان دەڵێن دانەوەی قەرزی باوک واجب نییە لەسەر مناڵی، ئەو کاتە دەتوانێت زەکاتی پێ بدات، بەڵام ئەگەر لە ماڵی خۆی قەرزی باوکی بداتەوە و زەکاتیش بدات بە کەسێکی تر، گومانی تێدانییە ئەمە باشترە و لە چاکە کردنە لەگەڵ دایک و باوک، بۆ ئەوەی باوکیش هەست بە شکانەوە و ئازار نەکات، چونکە زۆر جیاوازە مناڵی قەرزی بداتەوە بە زەکات یان لە ماڵی بێجگە لە زەکات.

ماڵ دان بە دایک و باوک ئەگەر پێویستیشیان پێ نەبێت لەبەر هەژاری، ئەوە سوننەتە ماڵی پێیان بدەیت لەسەر وتەی زۆربەی زانایان، بەتایبەتی ئەگەر  دایک و باوک داوای بکەن، ئەی چۆن دەبێت مناڵ پشت لە دایک و باوک بکەن ئەگەر قەرزار بن و خەم و خەفتیان بارگرانی قەرزەکە بێت؟!

لە الموسوعە الفقھیە باس کراوە دەلێت: (مالکی و شافعی و ابن تیمییە لە حەنابلە دەڵێن زەکات بەیەکتر دان لەنێوان دایک و باوک و مناڵ دروست نییە ئەگەر دایک و باوک و مناڵ فقیر و مسکین بن، بەڵام ئەگەر زەکات بدەیت بە باوکت یان کوڕت لەو کەسانە بن کە زەکات کۆدەکەنەوە، یان بەندەن دەیانەوی خۆیان ڕزگار بکەن، یان قەرزارن یان جیھاد دەکەن، ھیچی تێدا نییە و دروستە زەکاتیان پێ بدەیت). الموسوعة الفقهية (23/177)