پرسیار : حوکمی خواردن خواردن بە پێوە ؟
وەڵام : جیاوازی نییە لەنێوان زانایان حەڕام نییە خواردن خواردن بە پێوە ، بەڵکو جیاوازی لەوە دایە مەکروھە یان ڕێگەپێدراوە ، دوو وتە ھەیە :
یەکەم : ھەندێک زانا بۆ ئەوە چوون باش نییە خواردن بخۆیت بە پێوە ، بەڵگە :
(١) قَالَ قَتَادَةُ لأنس : فَقُلْنَا فَالْأَكْلُ ، فَقَالَ : "ذَاكَ أَشَرُّ أَوْ أَخْبَثُ " ، واتە : قەتادە بە ئەنەس دەڵێت : ئێمە وتمان ئەی خواردن خواردن بە پێوە ، ئەنەس فەرمووی : خواردن خراپترە و پیس ترە .
ابن حجر عسقلاني ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( وتراوە خواردن خراپترە لە خواردنەوە بە پێوە لەبەر زۆری ماوەکەی بە نسبەت خواردنەوە . )) فتح الباری ج١٠ لاپەڕە ٨٢ .
شيخ الإسلام ابن تيمية ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( باش نییە خواردن و خواردنەوە بە پێوە بێ حاجەت . )) "الفتاوى الكبرى"(5/477) .
دووەم : ھەندێک زانای تر بۆ ئەوە چوون دروستە خواردن بخۆیت بە پێوە بێ کەڕاھەت ، کە ئەمە وتەی حەنابلە و ابن حزمە ، بەڵگە :
(١) ھیچ بەڵگە نەھاتوون بۆ خواردن ، بەڵکو تەنھا فەرموودە لەسەر خواردنەوە ھاتووە .
(٢) قیاس کردن لەسەر خواردنەوە لێک جیاوازن .
ابن حزم ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( سەبارەت بە خواردن ھیچ نەھی نەھاتووە ، ئیلا لە وتەی ئەنەس نەبێت . )) "المحلى" (6/230).
ابن عثيمين ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( سەبارەت بە خواردنەوە بە پێوە فەرموودە ھاتووە لە پێغەمبەرەوە درود و سەلامی خوای لێ بێت نەھی کردووە ، پرسیار لە ئەنەسی کوڕی مالک کراوە سەبارەت بە خواردن ، فەرمووی : خراپتر و پیسترە ، ئەگەر نەھی کرابێت لە خواردنەوە ئەوە خواردن لەپێشترە .
بەڵام فەرموودەی ابن عومەر أخرجه الترمذي وصححه دەفەرمووێت : ئێمە لەسەردەمی پێغەمبەر درود و سەلامی خوای لێ بێت خواردنمان دەخوارد و دەڕۆیشتین ، وە خواردنەوەشمان دەخواردەوە ئێمە بەپێوە بووین .
ئەمە بەڵگەیە نەھی بۆ حەڕامی نییە ، بەڵام تەرک کردنی لەپێشترە ، واتە باشتر وایە مرۆڤ خواردنەوە بخواتەوە بە دانیشتنەوە ، وە خواردن بخوات بە دانیشتنەوە . )) "شرح رياض الصالحين" (ص862) بترقيم الشاملة .
باشتر وایە مرۆڤ نەخوات و نەخواتەوە ئیلا بە دانیشتن نەبێت ، ئەگەر پێویست بوو بە خواردن پێوە ، ئەو کات کەڕاھەت لادەچێت .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
Www.ferdaws.net